اربعين، عاشوراي مكرر است. اربعين، تكرار ياد و خاطره حماسه سازان كربلاست. اربعين، فريادهاي خاموش مانده و بغض هاي حبس شده در گلوي دخت علي است. اربعين، سرّي است بين خدا و عشق، بين عشق و دل بي تاب زينب، اربعين...
در فرهنگ عاشورا، اربعین به چهلمین روز شهادت حضرت حسین بن علی(ع) گفته می شود که مصادف با بیستم ماه صفر است. شیخ مفید در «مسار الشیعه» آورده است: «روز اربعین، روزی است که اهل بیت امام حسین(ع)، از شام به سوی مدینه مراجعت کردند و نیز روزی است که جابر بن عبدالله برای زیارت امام حسین(ع) وارد کربلا شد».
در پیدایش نهضت عاشورای امام حسین(ع)، حضرت زینب (س) نقشی بسیار حساس و تعیین کننده داشته است. اگر حضرت زینب کبری(س) و امام سجاد(ع) در طول آن روزهای اسارت چه در همان عصر عاشورا در کربلا و چه در روزهای بعد در راه شام و کوفه و در شهر شام و بعد از آن در زیارت کربلا و بعد عزیمت به مدینه و سپس در طول سالهای متمادی که این بزرگواران زنده ماندند مجاهدات و تبیین و افشاگری نمی کردند و حقیقت فلسفه‌ی عاشورا و هدف حسین بن علی و ظلم دشمن را بیان نمی‌کردند، واقعه‌ی عاشورا تا امروز، جوشان و زنده و مشتعل باقی نمی‌ماند.
از امام صادق(ع) روایت شده که فرموده اند:" در روز اربعین هنگامی که روز بلند شد زیارت میکنی و میگویی: سلام بر ولی خدا و حبیب او، سلام بر خلیل خدا و بنده نجیب او، سلام بر بنده برگزیده خدا و فرزند برگزیده او، سلام بر حسین (ع)مظلوم شهید، سلام بر آقایی که در میان امواج بلا گرفتار آمد و کشته اشک روان است. آنگاه امام صادق(ع) فرمودند: علیه آن حضرت همدست شدند کسانی که دنیا فریبشان داده بود و بهره خود را در ازای بهایی ناچیز فروختند و آخرت خویش را به قیمت ناچیز حراج کردند. در چاه هوا و هوس فرو رفتند و تو و پیامبرت را به خشم آورده و مطیع بندگان شقی گردیدند؛ امام حسین(ع) در مقابل آنان تن به ذلت نداد و با آنان با شکیبایی به جهاد پرداخت تا آن گاه که خونش را ریختند و اهل بیتش را به اسارت بردند.
از زیارتهایی که در روایات اسلامی به عنوان علامت ایمان شمرده شده، زیارت اربعین امام حسین(ع)است.