آنچه در خصوص اجراي نقل ترددي در حج بايد بدانيم
حج سال 92 چهارمين سال اجراي طرح نقل ترددي در مورد حجاج ايراني است، طي اين سالها قطعاً مزاياي بهره برداري از طرح مزبور براي همگان خصوصاً مجريان عمليات حج کاملاً آشکار شده، همانطور که کاستي ها و آسيب هاي آن در صحنه عمل مشخص گرديده و هـر سـال تکميل شده است. وزارت حج عربستان چگونگي پياده سازي طرح مورد نظر توسط سازمان حج و زيارت را مثبت و قابل قبول ارزيابي نموده تا جايي که حتي مؤسسه مطـوفين حجـاج ايران از ساختار و فرايند و بهبود روشهاي اجراي طرح توسط طرف ايراني اقتباس و راه هاي همکاري طرفين را هموارتر نموده است. مديران کاروانهاي حج در اين چند ساله هماهنگي شايسته اي در راستاي تحقق اهداف و برنامه هاي اعلام شده نشان داده و نقاط ضعف آن را بخوبي شناسايي و در اختيار برنامه ريزان قرار داده اند که جداً جاي تقدير و سپاس دارد.
از سويي رويکرد سازمان در سه سال اخير که از اجراي مدل مدير مجموعه اي مي گذرد مبني بر واگذاري هر چه بيشتر وظايف بر عهده مديران مجموعه (مديران ثابت هتل) مي باشد ضمن اينکه از امسال برخورداري از خدمات و جذب همکاري «زائر – خدمه» يا بقولي ساماندهي داوطلبان مشتاق خدمت خودجوش از درون کاروان هم در چارچوب مشخص عملياتي خواهد شد. يقيناً مؤلفه هاي اخير بر بسياري از شئون حج بويژه در نحوه اجراي طرح ترددي نيز اثر خواهد گذاشت، بنا بر اين نقش مديران مجموعه در چرخه عمليات ترددي در حج سال 92 پررنگ تر خواهد بود، بطوريکه اساساً اتوبوس هاي مورد نياز سال گذشته که برابر نوبت بندي به هر کاروان تعلق مي¬گرفت و توسط خدمه ترددي از ظهر روز هشتم ذيحجه به مقابل ساختمان مي رسيد و زائران را طبق نوبت سوار مي کرد و طي سه ردّ به عرفات مي رساند، امسال ديگر بر اساس محاسبات ستاد حج اتوبوس تقريباً بهمان تناسب سال قبل اما اين بار در اختيار مدير ساختمان قرار مي گيرد زيرا قاعدتاً مدير کاروان ظرفيت لازم را از نظر تعداد خدمه ندارد و مديران کاروان تحت پوشش مستقر در آن هتل با تدبير مدير مجموعه وارد عمل مي شوند و کاروانها را از مکه به مقصد عرفات حرکت مي دهند که ممکن است با اين روش اختلاط سوار شدن زائران چند کاروان داخل يک اتوبوس اتفاق بيفتد. در اين صورت همکاري و اطلاع رساني مديران کاروان جهت ايجاد آرامش بين حجاج بسيار کارساز و مؤثر خواهد بود. بدين ترتيب خدمه ترددي در مسير حرکت به سمت هتل اطلاعات لازم را به مدير مجموعه مي رساند و او نيز گزارش تخليه ساختمان را به ستاد مي دهد و اتوبوس هاي جايگزين در موارد خرابي را هدايت مي کند. خدمه ترددي فقط به ساختمان محل کاروان خودش مراجعه مي نمايد. همينطور از وجود مديران مجموعه مکه و مدينه در ساماندهي و انتقال حجاج در غروب روز نهم از عرفات به منا و مزدلفه استفاده بهينه بعمل خواهد آمد و نيروهاي کاروان همراه زائران اضطراري و اختياري به منا و مزدلفه خواهند رفت. ضمناً هر يک از 400 اتوبوس در اين مرحله داراي راهنماي ترددي است که طي 4 تا 5/4 ردّ زائران را از عرفات به مزدلفه و مني انتقال خواهند داد. بهمين ترتيب در روز دوازدهم ذيحجه هم محوريت انتقال منا به مکه با مديران مجموعه است که با همکاري مديران کاروانها اقدام مي نمايد. الـبته بـه کاروانهاي مستقر در مناطـق نزديک منا اتوبوس تعلـق نمي گيرد. آنچـه مسلم است اقدامات و مسئوليت هاي پيش گفته تنها در صورتي ميسر ميشود که زائران هر هتل که در بسياري موارد با هم استاني هاي خود در مکه مستقر هستند هنگام استقرار در عرفات و منا نيز بهمان صورت هتلي، در محوطه مکاتب هشت گانه  از قبل تعيين شده جانمايي شوند. در حال حاضر مشخص است که هر کاروان در کدام هتل و در قالب کدام مکتب از مکاتب ميداني مؤسسه مطوفين جاي گرفته است.

مي دانيم تا سال گذشته محوطه هاي عرفات و منا بصورت استاني چيده مي شد و نمايندگان منا و عرفات پس از تحويل نقشههاي مربوط چادرهاي استان خود را بين کاروانها تقسيم مي کردند، اما امسال مديران مجموعه خيمه هاي مجموعه راازستاد مکه تحويل مي گيرند واقدام به توزيع بين کاروانهاي مستقر در هتل خود مي نمايند. البته مديران در صحراي عرفات و سرزمين منا بصورت کارواني مي نشينند. در اين وضعيت تدارکات کاروانها را مدير مجموعه به مشاعر مقدس منتقل مي کند، چند چادر بعنوان خدمات و تدارکات که محل اسکان خدمه و انبار تدارکات مي باشد، به هرمجموعه طبق فرمول خاصي تعلق خواهد گرفت. ملاحظه ميگردد ارتباط تنگاتنگي بين نحوه چينش خيمه ها با نحوه انتقال و جابجايي در مشاعر مقدس وجود دارد. از طـرفي شرکتهاي عربي نقل بين شهري و درون¬شهري و همچنين مشاعر و ارتباط آنها با «نقابه السيارات» باعث شده که جهت بهبود و تسهيل امور حجاج معاونت خاص حمل ونقل زميني در ستاد مکه مکرمه پيش بيني گردد که يقيناً در ايجاد و تقويت و انسجام کار و دريافت خدمات مطلوب از طرف سعودي بسيار تعيين کننده و موثر خواهد بود. گفتني است آن دسته از کاروانهاي اهل سنت که خواهان اجراي «ترويه» بوده يعني صبح روز هشتم ابتدا به منا منتقل شده و صبح روز نهم از منا وارد عرفات ميشوند نيز تحت امر مديريت مجموعه و در قالب نظام ترددي قرار دارند. مجموعاً در حج 92 براي انتقال زائران ايراني حدود 420 دستگاه اتوبوس مکشوف و مکيف در چرخه عمليات ترددي قرار مي گيرند و در مسيرهاي تعيين شده توسط پليس مرور مکه و مشاعر به حرکت در مي آيند. البته صبح روز عيد قربان زائران وقوف اختياري نوعاً پياده و با رعايت جوانب ايمني به سمت منا مي روند در عين حال 20 دستگاه اتوبوس مکشوف براي اين مرحله پيش بيني گرديده است. ساير تغييرات در برنامه هاي نقل ترددي حج 92 در آموزشهاي ميداني مکه مکرمه در موسم حج دقيقاً به اطلاع کارگزاران عزيز خواهد رسيد.

                            معاونت حج، عمره و عتبات سازمان حج و زيارت